* تسنیم: در ابتدای بحث در مورد نمایش «مرز» بگویید و اینکه چرا بعد از سه سال روی صحنه رفتید؟
همتی: خوشحالم که این روند سه ساله به بار نشست، بازیگران نمایش «مرز» به جز دو تن از هنرمندان، همگی از سه سال پیش همراه گروه مانی هستند. احساس می‌کنم با کف زدن تماشاگر خستگی‌ام رفع می‌شود و با تمام موانعی که برای روی صحنه رفتن نمایش «مرز» وجود داشت امروز، حس خوبی دارم.
نجفی: سه سال است که درگیر نمایش «مرز» هستم که برای جشنواره هم رد شد. دوستانی که مرز را رد کردند، اکنون بیایند ببینند که این اثر، روی صحنه است و تنها اتفاقی که در پی رد کردن کار به وجود آمد، تلف شدن انرژی ما بود. شاید اگر سه سال پیش اجرا می‌رفتیم بهتر بود، چرا که من سه سال پیرتر شده‌ام.
به اعتقاد من و به اعتقاد بسیاری از صاحب نظران و هنرمندان، کل سیستم اجرای تئاتر در جشنواره‌ها غلط است. ما باید اجراهایمان عمومی شود بعد به جشنواره برویم و یا جشنواره باید آماتوری شود. واقعیت این است که ما عمرمان را در این راه گذرانده‌ایم و دیگر حوصله آن را نداریم که پنج ماه تمرین کنیم بدون اینکه ذره‌ای توقع مالی و معطل کردن زندگی خود را داشته باشیم تا شاید بعد از جشنواره اجرا برویم یا نرویم. نمایش «مرز» کار آبرومندی است، چون مخاطب از آن راضی است.
همتی: نکته‌ای که باید به شورای بازبینی منتقل کرد این است که باعث خجالت است که تماشاگر حرفه‌ای وقتی از من می پرسد این کار را رد کرده اند؟ چه سالی؟ و سوالاتی از این دست بخواهم نام آن افراد را ببرم. توصیه من به شورای بازبینی این است که سیروس همتی کارش را بلد است پس دیگر خودتان را کوچک نکنید. عدو شود سبب خیر اگر خدا خواهد.
همتی: بعد از نمایش «مرز» دیگر کار جنگی نمی‌کنم
*تسنیم: همواره تولید آثار ارزشی و یا به نوعی آثاری که در آن صحبت از نوعی جهان بینی می‌شود به نظر با این مسائل نظارتی مواجه هستند، مشکل کار شما چه بوده است که سه سال برای به صحنه بردن آن صبر کردید.
نجفی: دغدغه حضرات اصلا کار ارزشی نیست. من اعتقادی به کار ارزشی ندارم، چراکه کارهایی که این افراد ارزشی می‌نامند اصلا ارزشی نیست چون خودشان هم برای کارشان ارزش قائل نیستند. اگر کاری ارزشی است، باید پول ارزشی هم بگیرد. وقتی به کار من که ارزشی است پول نمی‌دهند، من هم کم کم به سراغ کار ارزشی نمی‌روم و از این به بعد کاری روی صحنه می‌برم که به زعم حضرات بی‌ارزش است، متاسفانه کار این حضرات بها دادن به ارزش‌های بی‌ارزش است.
همتی: باید خودشان هم بخواهند، الان دست بالای دست بسیار است و روابط قالب بر ضوابط شده، من بعد از نمایش «مرز» دیگر کار جنگی نمی‌کنم، چون مصائبش بالاست.
نجفی: در وزارت ارشاد هما‌ن‌طور که معاونت سینمایی وجود دارد لازم است معاونت تئاتری یا هنرهای نمایشی داشته باشیم تا بودجه مستقیم صرف تئاتر شود. اینگونه از اجحاف و بی عدالتی در حق تئاتر کاسته می‌شود. امیدوارم دولت جدید این حق را به تئاتر بدهد که مستقل از معاونت هنری فعالیت کند و ما تئاتری سیستماتیک داشته باشیم و بیش از اینکه بخواهند کارمان را پیش ببرند، از فعالیت‌ها جلوگیری نکنند.
نجفی: برخی مدیران به جای شناخت و درمان درد، آن را انکار می‌کنند
*تسنیم: در چند سال اخیر مسئله روی صحنه رفتن آثار نمایشی با توجه به داشته‌های فرهنگی و هنری خودمان بسیار شنیده می‌شود، تا جایی که مدیر مرکز هنرهای نمایشی نیز می‌گوید نمایش‌نامه ایرانی ضعیف بهتر از کار کردن یک نمایش‌نامه ترجمه است، نظر شما در این مورد چیست؟
همتی: از مجموعه کارهایی که تاکنون انجام داده‌ام، دو کار خارجی بوده‌اند. به نظر من چه نمایش‌نامه ایرانی و چه خارجی باید درد مخاطب باشد. خارجی بودنش برایم مهم نیست. نمایش «مرز» در عین محلی بودن می‌تواند جهانی باشد.
نجفی: خیلی قبول ندارم که متن بد ایرانی به متن خوب خارجی ارجح‌تر است. به هر حال هنر نمایش برای آن‌ها است و آن‌ها هم بیشتر به نمایش بها می‌دهند. آن‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند و برایشان ارزش دارد و به خاطر همین کارشان قوی می‌شود. ما آثار کهن بسیاری داریم اما کدام مدیری به آن بها می‌دهد. همیشه شناخت درد نیمی از درمان است، اما متاسفانه برخی مدیران به جای شناخت و درمان، آن را انکار می‌کنند و همه چیز را با سلیقه خودشان ارزیابی می‌کنند.
* تسنیم: چه شد که به این نتیجه رسیدید شخصیت‌های نمایش بی‌نام باشند و اصلا «مرز» از کجا شکل گرفت؟ واقعیتی ناگفته بوده است؟
همتی: این که اسم ندارند حُسن است، چراکه اسم هر شخص با خودش یک فرهنگ و جغرافیا می‌آورد. در یک دوره‌ای خانه نشین شدم، در پی دعوتی از سوی انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس جهت بازدید از مناطق جنگی به کردستان رفتیم، در این سفر حس خاصی به من دست داد و آن جا بود که این نمایش کاملا ذهنی کلید خورد.
*تسنیم: دکور نمایش به شکل خاصی طراحی شده، این اتفاق تنها از سوی آتیلا پسیانی شکل گرفت؟
همتی: آتیلا پسیانی به من گفت اول خلاصه قصه را بگو، او به من گفت دوست داری دکورت یک فضای رئال در سورئال باشد و من پذیرفتم، خیلی از تماشاگرها به واسطه طراحی صحنه به من تبریک می‌گویند.
نجفی: سالن‌ها هم تعیین کننده میزان فروش کار هستند
* تسنیم: اینکه مردم از نمایش «مرز» استقبال می‌کنند، دلیلش چیست؟ به خاطر موضوع اعتراضی یا نگاه جهانی و انقلابی آن است؟
همتی: این که یک نمایش با اقبال عمومی روبه‌رو شود، دلایل بسیاری دارد، اگر یک ستاره سینما در یک نمایش باشد، فروش بیشتری خواهد کرد. البته این را هم بدانید فروش خوب یک نمایش، ملاک خوب بودن آن اثر نیست اما می‌تواند ملاک، آبرومند بودن کار باشد.
نجفی: سالن‌ها تعیین کننده میزان فروش کار هستند.
همتی: ضمن تایید موضوع سالن، پرفروش بودن یک نمایش با توجه به ظرفیت و قیمت بلیط هم تاثیر به سزایی دارد. وقتی یک سالن با 576 صندلی قیمت بلیطش 18000 تومان است، اگر روزی 100 بلیط هم بفروشد پول یک هفته کارگاه نمایش که «مرز»درآن اجرا می‌رود را بدست می‌آورد. همیشه کارگاه نمایش در فروش‌ها کم‌ترین است.
نجفی: ما داریم زحمت می‌کشیم برای 30 شب که نهایتاً 1500 نفر کار را ببینند، مشخص است میزان مخاطب نازل می‌شود.
همتی: خوشحالم از اینکه اسم بازیگرهایم وزنه‌ای برای جذب تماشاگران است و سالن تا به امروز خالی نبوده است.
همتی: «تئاتر برای همه» جمله درستی نیست
*تسنیم: تا چه حد شعار «تئاتر برای همه» را قبول دارید؟
نجفی: من آرزویم این است که برای همه باشد. اما متاسفانه کاری می کنند که تئاتر برای همه نباشد، این شعار را خود مدیران هم قبول ندارند، چون خلافش عمل می‌کنند، اگر نه تئاتر را حمایت می‌کردند. گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من / آنچه به گوش نرسد، فریاد است
همتی: تئاتر برای همه جمله درستی نیست. نوع ممیزی‌ها نشان دهنده این است که تئاتر هیچوقت برای همه نبوده، چرا مردم از تئاتر فرار می‌کنند؟ به خاطر این که موضوعش کلیشه شده و مسئولان اجازه مطرح کردن مسائل جدید را نمی‌دهند.
همتی: بنیاد فرهنگی روایت قول داده کمک مالی کند
*تسنیم: آقای همتی شما سابقه اجرا در شهرستان‌ها را دارید، اجرای آثار نمایشی در دیگر استان‌ها امکان پذیر است؟ تمهیدی برای اجرا در نظر دارید؟
همتی: در نمایشی به کارگردانی هادی مرزبان بازی می‌کردم، قرار بود این نمایش در مشهد هم روی صحنه برود اما، یکی از شخصیت‌های تأثیر گذار در مشهد نگذاشت. من تا به حال برادری‌ام را ثابت کرده‌ام، باید دید مسئولان چه می‌کنند.
نجفی: در ادامه صحبت سیروس همتی می‌گویم که این‌هایی که مخالفت می‌کنند، بهانه‌ای برای توجیه قدرت خودشان است. وگرنه وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد مجوزش را می‌دهد دیگر جای حرفی باقی نمی‌ماند.
*تسنیم: حمایت از نمایش «مرز» چگونه بوده است، در اندازه نمایشی ارزشی حمایت شده‌اید؟
همتی: بنیاد فرهنگی روایت قول داده کمک مالی کند، آقایان کوهکن و رفیعی نیز کار را دیده‌اند و رضایت داشتند، اما تاکنون دریغ از یک ریال حمایت مالی، البته ما با تصمیمی گروهی نام بنیاد فرهنگی روایت را در بروشور آورده‌ایم.
نجفی: متاسفانه مشکلات یکی دوتا نیست، امیدوارم کسانی که باید از نمایش «مرز» حمایت کنند، کار خود را درست انجام دهند.
نمایش «مرز» با بازی خسرو شهراز، نادیا فرجی، جمشید صفری، اتابک نادری و قربان نجفی هر روز ساعت 18 در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می‌رود.
نظرات شما عزیزان:
<-PollName->
